Αίτιο & Αποτέλεσμα | |
| • | Όποιος κατουράει στη θάλασσα, το βρίσκει στο αλάτι. άρεσε σε 193 |
| • | Η κότα έκανε τ’ αυγό ή το αυγό την κότα; άρεσε σε 107 |
| • | Όποιος διάβολο αγόρασε, διάβολο πουλάει. άρεσε σε 62 |
| • | Ανεμομαζώματα, διαβολοσκορπίσματα. άρεσε σε 47 |
| • | Γλυκά τρως, πικρά κλάνεις. άρεσε σε 33 |
| • | Αλλού χτυπάει το νερό κι αλλού αλέθει ο μύλος. άρεσε σε 33 |
| • | Ο μύλος αυτό που του βάνεις αλέθει. άρεσε σε 31 |
| • | Όπως έστρωσες, έτσι θα κοιμηθείς. άρεσε σε 25 |
| • | Αν δεν αστράψει, δεν βροντά, κι αν δε βροντά δε βρέχει. άρεσε σε 25 |
| • | Τα ’φερε ο διάολος κι η σκούφια του Μιχάλη. άρεσε σε 24 |
| • | Ό,τι βάνει ο στόμος, βγάνει κι ο κώλος. άρεσε σε 20 |
| • | Μικρός δαίμων μεγάλη πειρασία. δηλαδή, από μικρή αιτία μπορεί να προκύψει μεγάλος πειρασμός ή μεγάλο πρόβλημα άρεσε σε 16 |
| • | Κατά το νήμα που θα υφάνεις, τέτοιο πανί θα βγάνεις. άρεσε σε 10 |
| • | Καναπίτσα δώσαμε, καναπιτσόσπορο πήραμε. καναπίτσα=λυγαριά άρεσε σε 8 |
| • | Στ’ αδράχτι μόνο δεν είν’ το φταίξιμο, αλλά και στο σφοντίλι και στο νέσιμο. άρεσε σε 8 |
| • | Ανακατωμένα γνέματα, κακοϋφασμένα πανιά. άρεσε σε 6 |
| • | Βρέχει ο Θεός και φταίν’ οι μήνες. |
Γεγονότα | |
| • | Όσα φέρνει η ώρα, δεν τα φέρνει ο χρόνος όλος. άρεσε σε 135 |
| • | Όπου μιλούν τα πράγματα, τα στόματα σωπαίνουν. άρεσε σε 29 |
Ανταμοιβή | |
| • | Άγιος που δε θαυματουργεί, μηδέ δοξολογιέται. άρεσε σε 175 |
| • | Ό,τι πράξεις, θα εισπράξεις. άρεσε σε 37 |
| • | Τον δουλευτή σου πλέρωνε και ψυχικά μην κάνεις. άρεσε σε 34 |
| • | Να λιλί, δώσ’ μου τσιτσί. άρεσε σε 23 |
| • | Αν είναι να τουρκέψεις, να γίνεις αγάς. άρεσε σε 23 |
| • | Δουλειά χωρίς ανταμοιβή λέγεται τιμωρία. άρεσε σε 15 |
| • | Εν τη παλάμη και ούτω βοήσωμεν. (το «ούτω βοήσωμεν», χωρίς παλάμη, είναι από την ακολουθία της Αναστάσεως) άρεσε σε 13 |
| • | Ο που μοχτάει τον χειμώνα, χαίρεται τον Αλωνάρη. άρεσε σε 5 |
| • | Όποιος κάνει τη δουλειά μου, τρώγει και τον παρά μου. |
Ευτυχία & Δυστυχία | |
| • | Η ευτυχία κάνει φίλους και η δυστυχία τους δοκιμάζει. άρεσε σε 79 |
| • | Καλύτερα καλύβα όπου γελούν, παρά παλάτι όπου κλαίνε. άρεσε σε 76 |
| • | Ο άντρας μου στα χάρβαλα, κι εγώ στα χαρβαλώματα. για σύζυγο που συμπάσχει στις κακοτυχίες του άντρα της |
Ηρεμία & Γαλήνη | |
| • | Μετά την μπόρα έρχεται η γαλήνη. άρεσε σε 51 |
| • | Ούτε κότες έχω ούτε με την αλεπού μαλώνω. για αυτούς που αποφεύγουν ευθύνες για να έχουν το κεφάλι τους ήσυχο άρεσε σε 30 |
| • | Μήτε μέλι θέλω μήτε μελίσσια. λέγεται κυρίως για άρνηση δωροδοκίας |
Απουσία | |
| • | Σα λείπεις απ’ το γάμο σου, άλλος γλεντά τη νύφη. άρεσε σε 47 |
| • | Όταν λείπει η γάτα, χορεύουν τα ποντίκια. (αρχαιοελληνικής προέλευσης) άρεσε σε 41 |
| • | Σκόρπισαν σαν του λαγού τα παιδιά. για συγγενείς ή παλιούς φίλους που απομακρύνθηκαν και δεν ανταμώνουν άρεσε σε 9 |
| • | Λείπει ο Μάρτης από τη Σαρακοστή; άρεσε σε 8 |
Άνοδος & Κάθοδος | |
| • | Ποτέ σου μην περιφρονείς τα κάτω σκαλοπάτια, γιατί σ’ αυτά πρωτοπατείς και βγαίνεις στα παλάτια. άρεσε σε 74 |
| • | Όταν πλουτάς μη χαίρεσαι κι όταν φτωχάς μην κλέψεις. άρεσε σε 16 |
| • | Ούτε διάκο σ’ είδαμε ούτε πρωτοσύγκελο, και συ δεσπότης έγινες; άρεσε σε 13 |
| • | Ο Θεός φτιάχνει σκάλες, κι άλλους ανεβάζει κι άλλους κατεβάζει. άρεσε σε 12 |
| • | Απ’ τα γρίβα τ’ άλογα, στα κούντρικα γαϊδούρια! |
| • | Τον αγά και γάιδαρο να τον ιδείς, να μην τον καβαλήσεις. |
Πρόοδος & Ανάπτυξη | |
| • | Όσο πιο αραιά φυτεύεις τα σκόρδα, τόσο πιο πολύ χοντραίνουν. με την έννοια ότι όταν στους ανθρώπους δίνεται ελευθερία και χώρος, προοδεύουν άρεσε σε 43 |
Υπερίσχυση | |
| • | Όποιος σε κλάσει χέσε τον μη βγει καλύτερός σου. άρεσε σε 71 |
| • | Όταν λαλούν οι κόρακες, τα αηδόνια φεύγουν. που σημαίνει ότι οι χυδαία φωνασκούντες επικρατούν άρεσε σε 32 |
| • | Η τέχνη και η πονηριά τη νικά την αντρειά. άρεσε σε 25 |
| • | Κυλά η πέτρα εις τ’ αυγό, αλίμονο στ’ αυγό. Κυλά τ’ αυγό στην πέτρα αλίμονο στ’ αυγό. άρεσε σε 23 |
| • | Σώπα συ να κρίνω γω, σήκω συ να κάτσω γω. άρεσε σε 16 |
| • | Αλί στον άντρα τον καλό που πιάσουν δυο σπασμένοι. |
Λάθη & Σφάλματα | |
| • | Παλιά αμαρτία, καινούργια ντροπή. άρεσε σε 30 |
| • | Στερνή μου γνώση να σ’ είχα πρώτα. άρεσε σε 28 |
| • | Λαγός τη φτέρη έσειε, κακό του κεφαλιού του. άρεσε σε 17 |
| • | Όποιος πολλά ομιλεί, πολλά σφάλλει. άρεσε σε 16 |
| • | Στραβά πηγαίνεις κάβουρα, θα ιδώ την προκοπή σου. άρεσε σε 10 |
| • | Ουδέν λάθος αναγνωρίζεται μετά την απομάκρυνσιν εκ του ταμείου. (έχει αποκτήσει πλέον το status παροιμίας) άρεσε σε 9 |
| • | Ζήε γέρο να παθαίνεις, ζήε γέρο να μαθαίνεις. άρεσε σε 6 |
| • | Τα παθήματα μαθήματα. |
| • | Τα λάθη για τους ανθρώπους είναι. |
Απώλεια | |
| • | Για το καρφί χάνεται το πέταλο, για το πέταλο το άλογο. άρεσε σε 28 |
| • | Όποιος λυπάται το καρφί, χάνει και το πέταλο. άρεσε σε 23 |
| • | Αν χάσουμε το τσεκούρι μας, μας μένει το στειλιάρι. για όσους ανοήτως διατηρούν τις ελπίδες τους στηριζόμενοι σε άχρηστα πράγματα άρεσε σε 22 |
| • | Απ’ τη λεχώνα στη μαμή, εχάθη το παιδί. άρεσε σε 6 |
| • | Εγώ τα μάτια τα ‘χασα, τα φρύδια τι τα θέλω; |
| • | Άντρα, γουρούνι, γάιδαρο, και ποιον να πρωτοκλάψω; |
Αβεβαιότητα | |
| • | Πότε φύλλα, πότε μήλα. άρεσε σε 75 |
| • | Η ελιά έχει και σοδιά, έχει και αναποδιά. άρεσε σε 32 |
| • | Στο τέλος ξυρίζουν το γαμπρό. άρεσε σε 29 |
| • | Του κυνηγού και του ψαρά το πιάτο, δέκα φορές είν’ αδειανό και μια φορά γεμάτο. άρεσε σε 24 |
Προβλέψεις | |
| • | Ή θα βρέξει ή θα χιονίσει ή καλό καιρό θα κάνει. άρεσε σε 61 |
| • | Πόρδου άκουσμα, σκατού μαντάτο. άρεσε σε 23 |
| • | Καλομελέτα κι έρχεται. άρεσε σε 17 |
| • | Γριάς μαντεύματα και γέρου παραμύθια. (με την έννοια ότι σε αυτά τα καταφέρνουν καλά) άρεσε σε 15 |
| • | Του ήλιου κύκλος άνεμος, του φεγγαριού νερά ‘ναι. άρεσε σε 1 |
| • | Τη Γέννηση την άβρεχη, τα Φώτα χιονισμένα και τη Λαμπρή βρεχούμενη, τα πάντα ‘φτυχισμένα. |
Αναπόφευκτο | |
| • | Όποιος πηδάει πολλά παλούκια, στο τέλος κάποιο θα μπει στον κώλο του. που σημαίνει ότι όποιος παίρνει πολλά ρίσκα, στο τέλος θα την πάθει άρεσε σε 40 |
| • | Πώς πάν’ αράπη τα παιδιά σου; Όσο πάνε και μαυρίζουνε. άρεσε σε 27 |
| • | Άσπαστα τ’ αυγά δεν πάνε στο τηγάνι. άρεσε σε 20 |
| • | Όπου βροντές και αστραπές, περίμενε βροχές. άρεσε σε 17 |
| • | Κώλο είδες; Καρτέρα και τα σκατά του. άρεσε σε 17 |
| • | Έτσι το ‘χει το λινάρι, να ανθεί τον Αλωνάρη. άρεσε σε 13 |
| • | Πότε ξημέρωσε και δεν βράδιασε; άρεσε σε 10 |
| • | Αν είναι ρόδο θέλει ανθίσει. άρεσε σε 9 |
| • | Το πράμα που γεννάει εκείνο και ψοφάει. με την έννοια ότι κάτι που φέρνει κέρδος κάποια στιγμή θα χαθεί |
Αμετάκλητες Εξελίξεις | |
| • | Ό,τι κόβει το μαχαίρι γιατρεύεται, ό,τι κόβει η γλώσσα δε γιατρεύεται. άρεσε σε 51 |
| • | Άμα ραγίσει το γυαλί, δεν ξανακολλάει. άρεσε σε 21 |
| • | Δεν είναι για τον γιατρό, είναι για τον παπά. για προβληματικές καταστάσεις που δεν είναι δυνατόν πλέον να διορθωθούν άρεσε σε 20 |
| • | Το δέντρο όταν ξεραθεί, το νερό δεν ωφελεί. άρεσε σε 19 |
| • | Το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω. άρεσε σε 14 |
| • | Λόγον και πέτραν έριξες, δεν θα τα ξαναπιάσεις. άρεσε σε 14 |
| • | Ουδέν λάθος αναγνωρίζεται μετά την απομάκρυνσιν εκ του ταμείου. (έχει αποκτήσει πλέον το status παροιμίας) άρεσε σε 9 |
| • | Εις του θανάτου τις πληγές, βοτάνια δε χωρούνε. |
Σχετικότητα | |
| • | Ή στραβός είν’ ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουμε. άρεσε σε 45 |
| • | Ο ποντικός στην τρύπα του μεγάλος άρχος είναι. άρεσε σε 24 |
Ισορροπία | |
| • | Όταν ο Θεός σου δίνει αλεύρι, σου παίρνει ο διάβολος το σακί. άρεσε σε 405 |
Σύγχυση | |
| • | Ό,τι του φανεί του Λωλοστεφανή. άρεσε σε 41 |
| • | Απ’ τη λεχώνα στη μαμή, εχάθη το παιδί. άρεσε σε 6 |
Αταξία | |
| • | Ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται. για όσους επωφελούνται σε συνθήκες αταξίας και αναταραχής άρεσε σε 30 |
| • | Δε γνωρίζει το σκυλί τον αφέντη του. για καταστάσεις αταξίας, αναρχίας ή ανοργανωσιάς άρεσε σε 10 |
| • | Μπάτε σκύλοι αλέστε κι αλεστικά μη δώστε. άρεσε σε 7 |
| • | Ανακατωμένα γνέματα, κακοϋφασμένα πανιά. άρεσε σε 6 |
| • | Όπως η αγελάδα την κοπριά. περί ακαταστασίας άρεσε σε 4 |
| • | Αλλού ο παπάς κι αλλού τα ράσα του. για πονηρούς που ξέρουν να συγκαλύπτουν τις πράξεις τους και να διαστρεβλώνουν τα γεγονότα άρεσε σε 4 |
| • | Του κακού καιρού τα γνέφια, άλλα πάνω κι άλλα κάτω. για κακό καιρό, αλλά και μεταφορικά για καταστάσεις αταξίας και αβεβαιότητας |
Κατάντια | |
| • | Τ’ αγγειά γινήκαν θυμιατά και τα σκατά λιβάνι. Οι βλάχοι γίναν δήμαρχοι κι οι γύφτοι καπετάνιοι. άρεσε σε 135 |
| • | Εκεί που κρεμούσαν οι κλέφτες τ’ άρματα, κρεμούν οι γύφτοι τα νταούλια. άρεσε σε 53 |
| • | Αφεντικά και δούλοι, το ίδιο γενήκαμε ούλοι. άρεσε σε 34 |
| • | Πες μου ποια είν’ η συντροφιά σου, να σου πω την καταντιά σου. άρεσε σε 26 |
| • | Μάθαν πως γαμιόμαστε, πλακώσανε κι οι γύφτοι. άρεσε σε 19 |
| • | Έπεσαν τ’ άστρα του ουρανού και τα ‘φαγαν οι χοίροι. άρεσε σε 10 |
| • | Ήρθα βασιλιάς και φεύγω γύφτος. άρεσε σε 7 |
| • | Μη λυπηθείς αμάθητο γιατί θα καλομάθει. Λυπήσου καλομάθητο όταν θα κακοπάθει. |
Κούραση | |
| • | Όποιος διατάζει κι όποιος κλάνει ποτέ του δεν κουράζεται. άρεσε σε 68 |
| • | Μονάχος δούλευε, ποτέ δεν θ’ αποστάσεις. άρεσε σε 23 |
| • | Η πολλή δουλειά τρώει τον αφέντη. άρεσε σε 22 |
| • | Ο γέρος κι αν αντρεύγεται, στο ρίζωμα κοντεύγεται. (δηλ. κουράζεται και κάθεται στο ρίζωμα του δέντρου) άρεσε σε 9 |
| • | Ήρθα εδώ να ξανασάνω κι εύρηκα μαλλί να ξάνω. άρεσε σε 9 |
| • | Βαριά η καλογερική. άρεσε σε 8 |
| • | Βαστάτε ποδαράκια μου [να μη σας χέσει ο κώλος μου]. άρεσε σε 7 |
Φτώχεια | |
| • | Θα γυρίσει ο τροχός, θα χορτάσει κι ο φτωχός. άρεσε σε 145 |
| • | Που γραψ’ ο Θεός ξεβράκωτο, ποτέ βρακί δε βάζει. άρεσε σε 131 |
| • | Βρακί δεν έχει ο κώλος μας, γαρίφαλο στ’ αυτί μας. άρεσε σε 101 |
| • | Κώλοι υπάρχουν, λεφτά δεν υπάρχουν. άρεσε σε 71 |
| • | Ανάθεμα δυο πράγματα, φτώχεια και γεράματα. άρεσε σε 60 |
| • | Κάλλιο να ‘χω στον τόπο μου ελιές και παξιμάδι παρά στα ξένα ζάχαρη και να ορίζουν άλλοι. άρεσε σε 47 |
| • | Σιγά-σιγά τα όργανα κι είναι φτωχός ο γάμος. άρεσε σε 45 |
| • | Του φτωχού η κοιλία όταν γομούτε η ψωλίατ’ σκούτε. άρεσε σε 44 |
| • | Η φτώχεια θέλει καλοπέραση. άρεσε σε 34 |
| • | Αργεί ο Θεός και σκάει ο φτωχός. άρεσε σε 30 |
| • | Τον φτωχό και τον χωριάτη ξένη έγνοια τον γερνάει. δηλαδή, η έγνοια του εργοδότη τους άρεσε σε 24 |
| • | Όπου φτωχός κι η μοίρα του. άρεσε σε 23 |
| • | Να ‘χαμε τραχανά και λάδι, να μας έδινε η γειτόνισσα τον τέντζερη. άρεσε σε 20 |
| • | Ψωμί δεν έχουμε, τυρί ζητάμε. άρεσε σε 19 |
| • | Βοήθα με φτωχέ να μη σου μοιάσω. άρεσε σε 19 |
| • | Έκανε το σκατό του παξιμάδι. άρεσε σε 18 |
| • | Αδειανό βαρέλι, φίλο δεν πιάνει. άρεσε σε 16 |
| • | Η φτώχεια φέρνει γκρίνια. άρεσε σε 15 |
| • | Του φτωχού το εύρημα, ή καρφί ή πέταλο. με άλλα λόγια, ο φτωχός δεν είναι τυχερός άρεσε σε 15 |
| • | Έκατσε η δουλειά στην πόρτα και κυνήγησε τη φτώχεια. άρεσε σε 15 |
| • | Αγάλι–αγάλι τούμπανα, τι ‘ναι φτωχός ο γάμος. άρεσε σε 13 |
| • | Αν δεν δώσει ο Θεούλης, τι να κάνει ο φτωχούλης; άρεσε σε 13 |
| • | Στραβά φορεί το φέσι του, παρά δεν έχ’ στην τσέπη του. άρεσε σε 11 |
| • | Του φτωχού τ’ αρνί κριάρι δε γίνεται. άρεσε σε 10 |
| • | Άσχημη Λαμπρή όταν βρέχει κι ο φτωχός όταν δεν έχει. άρεσε σε 9 |
| • | Έχει ο σάκος άλευρα; Χριστός Ανέστη. Δεν έχει; θάνατον πατήσας. άρεσε σε 8 |
| • | Εδώ ψωμί δεν έχουμε, ραπανάκια για την όρεξη. άρεσε σε 8 |
| • | Ποτέ μη δώσεις στον φτωχό πόρτα και παραθύρι και πάπλωμα να σκεπαστεί, μη σηκωθεί και φύγει. άρεσε σε 8 |
| • | Νηστεύει ο δούλος του Θεού, γιατί δεν έχει να φάει. άρεσε σε 7 |
| • | Θέλεις τον φτωχό να σκάσει; Πες του λίρες να σ’ αλλάξει. άρεσε σε 7 |
| • | Ήθελε ο φτωχός να παντρευθεί κι η νύχτα δεν ευρέθη. άρεσε σε 7 |
| • | Τι έδωκεν ο Θεός και τι να πάρει ο Χάρος; για μεγάλη φτώχεια και δυστυχία άρεσε σε 7 |
| • | Του φτωχού ο λόγος δεν πιάνεται. άρεσε σε 7 |
| • | Χωρίς λάδι χωρίς ξίδι, πώς θα κάνουμε ταξίδι; άρεσε σε 4 |
| • | Ο φτωχός με τ’ όνειρό του χαίρεται το ριζικό του. |
| • | Παντού φτωχός, στο πανηγύρι πλούσιος. |
| • | Δεν είχε ο φτωχός να φάει κι έκανε για την ψυχή του. |
| • | Φτωχού καμπάνα δεν αχάει, του πλούσιου ξεκουφαίνει. δηλαδή, το δίκιο ή η άποψη του φτωχού δεν ακούγεται |
Συμφορά | |
| • | Καλό είν’ η συμφορά να έρθει μοναχή της, παρά μαζί κι η μάνα της και η αδελφή της. άρεσε σε 28 |
| • | Όπου άρχοντες και λύκοι, συμφορά και καταδίκη. άρεσε σε 20 |
| • | Παράς κοντά με τον παρά και συμφορά με τη συμφορά. άρεσε σε 3 |
Καταστροφή | |
| • | Εδώ οι πέτρες καίονται, τα ξύλα τι να πούνε. άρεσε σε 7 |
| • | Ρημαδιό στο χειμαδιό, ούτε γάλα, ούτε αυγό. |
Ερημιά | |
| • | Έρμα μαντριά γιομάτα λύκους. για μέρη ή δραστηριότητες που έχουν παραμεληθεί ή εγκαταλειφθεί άρεσε σε 18 |
Πείνα | |
| • | Ας πηδάμε κι ας γελάμε για να λεν πως δεν πεινάμε. άρεσε σε 83 |
| • | Αν δεν πεινάσουν οι φτωχοί, οι πλούσιοι δε χορταίνουν. άρεσε σε 81 |
| • | Εμείς ψωμί δεν έχουμε κι η γάτα πίτα σέρνει. άρεσε σε 21 |
| • | Ο πεινασμένος γάιδαρος, ξυλιές δε λογαριάζει. άρεσε σε 19 |
| • | Η πείνα κάστρα πολεμά και κάστρα παραδίνει. άρεσε σε 19 |
| • | Ο χορτάτος τον πεινασμένο δεν τον πιστεύει. άρεσε σε 19 |
| • | Των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν. άρεσε σε 19 |
| • | Έπεσε ο λύκος στ’ άντερα. για μεγάλη λαιμαργία αλλά και για διαφθορά άρεσε σε 17 |
| • | Νηστικό αρκούδι δε χορεύει. άρεσε σε 16 |
| • | Ο πονεμένος αποκοιμήθηκε, ο νηστικός όχι. άρεσε σε 14 |
| • | Όταν κοιμάται ο γιόκας μου, ψωμί δε μας γυρεύει. άρεσε σε 13 |
| • | Κάλιο γηρός κι να πεινώ παρά γέρους κι να πονώ. άρεσε σε 10 |
| • | Ο νηστικός καρβέλια ονειρεύεται. άρεσε σε 8 |
| • | Από το γάμο έρχομαι και μα την πείνα που ‘χω. άρεσε σε 7 |
| • | Νηστεύει ο δούλος του Θεού, γιατί δεν έχει να φάει. άρεσε σε 7 |
| • | Αδύνατον ένι πεινών μη μνημονεύειν άρτου. άρεσε σε 6 |
| • | Πάνω που έμαθε ο γάιδαρος να μην τρώει, ψόφησε. |
σελίδα 17 από 17
| «προηγούμενη σελίδα | επόμενη σελίδα» |
Συγγενές είδος με τις παροιμίες είναι και οι Παροιμιακές Φράσεις
Ξένες Παροιμίες υπάρχουν στη σελίδα: Ξένες Παροιμίες
Επιπλέον, αρκετές «βωμολοχικές» παροιμίες θα βρείτε στα: Ακατάλληλα και στη σελίδα με τις Αθυρόστομες Παροιμίες .
Πολύ κοντά στις παροιμίες είναι και οι: Θυμόσοφες Ρήσεις
Για αποκλειστικά αρχαίες παροιμίες υπάρχει η σελίδα:
Αρχαίες Ελληνικές Παροιμίες
Μανώλης Παπαθανασίου 2008 – 2025
